जन्म | : | ३ सप्टेंबर १९३५ |
मृत्यू | : | १२ डिसेंबर २०१५ |
जन्मस्थान | : | सातारा |
वडील | : | स्व. अनंत नारायण जोशी |
आई | : | स्व. इंदिरा अनंत जोशी |
पत्नी | : | लीला (१९४३ - १९८२) |
कन्या | : | सौ. श्रेया शहाणे (कॅनडा) डॉ. गौरी जोशी (न्यू जर्सी, अमेरिका) |
शिक्षण | ||
प्राथमिक | : | रजपूत विद्यालय, बेळगाव |
माध्यमिक | : | रुंगठा हायस्कूल, नाशिक व पार्ले-टिळक विद्यालय, विलेपार्ले (मुंबई) |
एस.एस.सी | : | 1951 |
बि.कॉम | : | १९५५, सिड्नहॅम महाविद्यालय, मुंबई |
एम.कॉम | : | १९५७, सिड्नहॅम महाविद्यालय, मुंबई |
सुवर्णपदक | : | बॅंकिंग विषयासाठी सी. रॅंडी सुवर्णपदक |
IPS | : | IPS (भारतीय टपाल सेवा) परीक्षा उत्तीर्ण, १९५८ |
खासदार | : | राज्यसभेचे सदस्य |
व्यवसाय | ||
1 | : | कॉमर्स कॉलेज, कोल्हापूर येथे अर्थशास्त्र व संख्याशास्त्र विषयाचे व्याख्याता, १९५७-१९५८ |
2 | : |
भारतीय टपाल सेवा, Class I अधिकारी. १९५८-१९६८ पिनकोड यंत्रणेच्या पायाभरणीत प्रवर्तक सहभाग. |
3 | : |
Chief, Informatics Servise, International Bureau, UPU (Universal Postal Union), Bern, Switzerland 1968-1977 |
4 | : | शेती व वर्तमानपत्रीय स्तंभलेखन १९७७ पासून आजतागायत |
संघटना कार्य | ||
1 | : | मुलभूत उद्देश : व्यक्तिस्वातंत्र्य आणि समाजाच्या कारभारातील सरकारी हस्तक्षेप कमीत कमी करणे |
2 | : | शेतकरी संघटनेची स्थापना : १९७९ ९ ऑगष्ट १९७९ रोजी चाकण येथे संघटनेच्या कार्यालयाचा शुभारंभ |
3 | : |
१९७९ पासून ’शेतमालास रास्त भाव’ या एककलमी कार्यक्रमासाठी कांदा,उस, तंबाखू, दूध, भात, कापूस, इत्यादी पिकांच्या शेतकरी आंदोलनाचे नेत्वृत्व, त्यासाठी वारंवार उपोषणे, तुरुंगवास, मेळावे, प्रशिक्षण शिबिरे,अधिवेशने |
4 | : | देशभरातील शेतकर्यांच्या अ-राजकीय संघटनांच्या समन्वय समितीची स्थापना : ३१ ऑक्टोंबर १९८२ |
5 | : |
महाराष्ट्रासह पंजाब, हरयाणा, उत्तर प्रदेश, मध्यप्रदेश, बिहार, गुजराथ, राजस्थान, कर्नाटक, केरळ, तामिळनाडू, आंध्रप्रदेश, इत्यादी राज्यात शेतकरी आंदोलने |
स्त्री प्रश्नांची मांडणी | ||
1 | : |
चांदवड (जि.नाशिक) येथे ९-१० नोव्हेंबर १९८६ रोजी अभूतपूर्व शेतकरी महिला अधिवेशन. अधिवेशनात सुमारे दोन लक्ष महिलांची उपस्थिती. |
2 | : | स्त्रीशक्तीच्या जागरणात स्त्री-पुरूषमुक्ती |
3 | : | शेतकरी महिला आघाडीची स्थापना |
4 | : | महिलांच्या राजकीय सहभागाची योजना |
5 | : | महिलांच्या संपत्ती अधिकाराची फ़ेरमांडणी |
6 | : |
’लक्ष्मीमुक्त’ अभियानाद्वारे स्त्रियांच्या नावे शेती करण्याचे, शेतकरी पुरूषांना आवाहन (१९८९). प्रतिसादस्वरूप १९९१ पर्यंत लाखांवर स्त्रियांची नावे जमिनीच्या सातबारा उतार्यावर नोंदविली गेली. |
7 | : | दारूदुकानबंदी आंदोलन |
8 | : | पंचायत राज्य बळकाव आंदोलन |
संस्थात्मक कार्य | ||
1 | : | संस्थापक अध्यक्ष |
2 | : | कृषि-योगक्षेम संशोधन न्यास |
3 | : | चाकण शिक्षण मंडळ |
4 | : | शिवार अॅग्रो प्रॉडक्टस लि. |
5 | : | भामा कन्स्ट्रक्शन्स लि. |
राजकीय कार्य | ||
1 | : | स्वतंत्रतावादाचा पुरस्कार करण्यासाठी ’स्वतंत्र भारत पक्षा’ची स्थापना (१९९४) |
2 | : |
देशाची राजकीय,आर्थिक व सामाजिक यंत्रणा पूर्णपणे बदलून टाकण्याची आवश्यकता मांडणारा व त्यासाठी उपाययोजना सुचविणारा अनोखा, मतदारांना कोणतीही लालूच न दाखविणारा किंबहुना, मतदारांना त्यांच्या जबाबदारीची जाणीव करून देणारा निवडणूक जाहीरनामा |
3 | : | स्वतंत्र भारत पक्षाचे खासदार (राज्यसभा) जुलै २००४ ते जुलै २०१० |
4 | : | विशेष पदनियुक्ती |
5 | : |
अध्यक्ष, स्थायी कृषि सल्लागार समिती, भारत सरकार (१९९० ते १९९१) कॅबिनेट दर्जा. "राष्ट्रीय कृषिनीती " चा मसुदा |
6 | : | राष्ट्रीय एकात्मता परिषदेचे सदस्य १९९० पासून |
7 | : | स्वातंत्र्याच्या सुवर्णमहोत्सव आयोजन समितीचे सदस्य१९९७ |
8 | : |
अध्यक्ष, कृषिविषयक कार्यबल, भारत सरकार (सप्टेंबर २००० ते जुलै २००१). कॅबिनेट दर्जा. जागतिक व्यापार संघटनेच्या संदर्भात देशाची अर्थनिती, विशेषत: कृषिनीती कशी असावी याची शिफ़ारस करणारा अहवाल |
9 | : | २००४ ते १० या खासदारकीच्या काळात संसदेच्या १६ विविध समित्यांचे सदस्य |
10 | : | जागतिक स्तर |
11 | : |
जागतिक कृषिमंच (World Agriculture forum) सेंट लुई (अमेरिका) च्या सल्लागार मंडळाचे सदस्य १९९९ पासून. |
12 | : | अर्थव्यवस्था, शेतीमाल व्यापार इत्यादी विषयांवरील परिसंवाद परिषदांसाठी नियमित निमंत्रित. |
13 | : | लिखान/संपादन |
14 | : | शेतकरी संघटनेचे पहिले मुखपत्र साप्ताहिक ’वारकरी’ चे संपादक व प्रमुख लेखक |
15 | : | ’शेतकरी संघटना : विचार आणि कार्यपद्धती’ या पुस्तकाची हिंदी, गुजराती, कन्नड व तेलगू भाषांतरे, |
16 | : |
द टाईम्स ऑफ़ इंडिया, बिझिनेस इंडिया, संडे, द हिंदु बिझिनेस लाइन, लोकमत ईत्यादी नियतकालिकांमध्ये, दैनिकांमध्ये स्तंभलेखन, |
17 | : |
शेतकरी संघटनेच्या ’शेतकरी संघटक’ या पाक्षिक मुखपत्रासाठी २८ वर्ष व ’आठवड्याच्या ग्यानबा’ या साप्ताहिकासाठी २ वर्ष नियमित लेखन |
पुरस्कार | ||
1 | : | सातारा भूषण: रा.ना.गोडबोले चॅरिटेबल ट्रस्ट तर्फ़े ११ वा सातारा भूषण पुरस्कार २०१० |
2 | : | महाराष्ट्र राज्य उत्कृष्ट वाङ्मय निर्मिती पुरस्कार २०१०: ’अंगारमळा’ या पुस्तकासाठी |
3 | : | Agriculture Today या मासिकातर्फ़े दिला जाणारा पहिला Agriculture Leadership Award 2008 |
4 | : | चतुरंग प्रतिष्ठान, मुंबई ’जीवनगौरव पुरस्कार २०११’ |
5 | : | ज्ञानश्री पुरस्कार, आंबेजोगाई २३ डिसेंबर २०१२ |
6 | : | यशवंतराव चव्हाण प्रतिष्ठान पुरस्कार २५ नोव्हेंबर २०१४ |
7 | : | मारवाडी फाऊंडेशन नागपूरचा प्रबोधनकार ठाकरे समाज प्रबोधन पुरस्कार २० नोव्हेंबर २०१४ |
संशोधन मार्गदर्शन |
: |
तिसर्या जगातील आर्थिक दुरवस्थेचे अचूक निदान करून त्यावर उपचार सुचविणारा विचार म्हणून शरद जोशींचा विचार व त्याच्या मान्यतेसाठी त्यांनी सुरू केलेल्या शेतकरी चळवळीचा अभ्यास करण्यासाठी, अनेक विदेशी विद्यापीठांतील संशोधकांनी भारतात धाव घेतली. त्यांना शरद जोशींनी मार्गदर्शन केले. |
ठळक नोंदी 'इंडिया-भारत’ |
: |
१९४७ साली देशाला स्वातंत्र्य मिळाल्यामंतर देशाच्या सरकारने शेतकर्यांच्या शोषणाची इंग्रज सरकारची वसाहतिक नीती चालूच ठेवली. त्यामुळे देशाच्या जनतेमध्ये आधी आर्थिक व अनुषंगाने सामाजिक, सांकृतिक व मानसिक व्दैत तयार झाले हे व्दैत अधोरेखित करणार्या ’इंडिया-भारत’ संकल्पनेचे उद्गाते विकसित देशांत शेती चालू राहण्यासाठी शेतकर्यांना भरघोस अनुदाने दिली जातात. भारतात मात्र शेतकर्यांना उणे अनुदान दिले जाते, हे सप्रमाण सिद्ध केले. |
शरद जोशी यांची ग्रंथसंपदा |
||
1 | : | शेतकरी संघटना : विचार आणि कार्यपद्धती |
2 | : | प्रचलित अर्थव्यवस्थेवर नवा प्रकाश |
3 | : | चांदवडची शिदोरी - स्त्रियांचा प्रश्न |
4 | : | शेतकर्यांचा राजा शिवाजी आणि इतर लेख |
5 | : | स्वातंत्र्य का नासले? |
6 | : | खुल्या व्यवस्थेकडे - खुल्या मनाने |
7 | : | अंगारमळा |
8 | : | जग बदलणारी पुस्तके |
9 | : | अन्वयार्थ - १,२ |
10 | : | माझ्या शेतकरी भावांनो आणि मायबहिणींनो |
11 | : | बळीचे राज्य येणार आहे |
12 | : | अर्थ तो सांगतो पुन्हा |
13 | : | पोशिंद्याची लोकशाही |
14 | : | भारतासाठी |
15 | : | राष्ट्रीय कृषिनीती |
इंग्रजी ग्रंथसंपदा | ||
1 | : | Answering before God |
2 | : | The Women's Question |
3 | : | Bharat Eye view |
4 | : | Bharat Speaks Out |
5 | : | Down To Earth |
हिंदी ग्रंथसंपदा
|
||
1 | : | समस्याए भारत की |
2 | : | स्वतंत्रता क्यों नाकाम हो गई? |